Alfred Adler: Η ζωή και το έργο του Πατέρα της Ατομικής Ψυχολογίας

Focus Mode

Ο Alfred Adler ήταν Αυστριακός ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής, ο οποίος έζησε το 1870 εως το 1937. Είναι γνωστός ως ο Πατέρας της Ατομικής Ψυχολογίας, μιας σχολής σκέψης που διαφοροποιείται από τις θεωρίες του Φρόυντ, με έμφαση στη μοναδικότητα του κάθε ατόμου και τη σημασία των κοινωνικών παραγόντων στην ανάπτυξη της προσωπικότητας.

Σύμφωνα με τη θεωρία του τα άτομα μπορούν να χαράζουν τη δική τους πορεία στη ζωή και να υπερνικούν τα αρχέγονα ένστικτα τους σε ένα ανεξέλεγκτο περιβάλλον, καθώς αναζητούν την προσωπική τους ολοκλήρωση. Μέσα από ένα δύσκολο ταξίδι στο τέλος έχουν την ικανότητα να κατανοούν τους εαυτούς τους καθώς και τον εξωτερικό κόσμο, μέσω της αυτό-κατανόησης.

Η Ζωή και η Καριέρα του Adler

Ο Adler γεννήθηκε στη Βιέννη σε μια πολυμελή οικογένεια και από μικρή ηλικία αντιμετώπισε προβλήματα υγείας. Αυτές οι δυσκολίες τον ώθησαν να ενδιαφερθεί για την ιατρική και ειδικότερα για την ψυχολογία. Αρχικά συνεργάστηκε με τον Σίγκμουντ Φρόυντ και έγινε μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας της Βιέννης, αλλά σύντομα διαφώνησε με τις απόψεις του Φρόυντ και δημιούργησε τη δική του σχολή σκέψης.

Το πιο σημαντικό έργο του Adler είναι το “Θεωρία και Πρακτική της Ατομικής Ψυχολογίας” (The Practice and Theory of Individual Psychology) που εκδόθηκε το 1924. Σε αυτό το έργο, ο Adler αναπτύσσει τις βασικές αρχές της θεωρίας του, εστιάζοντας στη σημασία της κοινωνικής ένταξης, του σκοπού της ζωής και της έννοιας του “κοινωνικού ενδιαφέροντος” (social interest). Υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά καθοδηγείται από την επιδίωξη της ανωτερότητας και της ολοκλήρωσης, αλλά αυτή η επιδίωξη πρέπει να εξισορροπείται με την ανάγκη για κοινωνική ένταξη και συμβολή στην κοινότητα.

Ο Alfred Adler ήταν από τους πρώτους που υποστήριξαν την σημασία της παιδικής ηλικίας και της οικογενειακής δυναμικής στην ανάπτυξη της προσωπικότητας

Οι 4 βασικοί τύποι προσωπικότητας κατά τον Adler

Ο Κυρίαρχος τύπος

Χαρακτηρίζεται από την επιθυμία για έλεγχο και δύναμη. Αυτά τα άτομα συνήθως επιδιώκουν να επιβληθούν στους άλλους και να αποκτήσουν ισχύ και διακρίνονται από μια έντονη ενέργεια που τους επιτρέπει να κατατροπώνουν κάθε εμπόδιο στο δρόμο τους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πάντα νταήδες ή σαδιστές. Σε πολλές περιπτώσεις, στρέφουν αυτή την ενέργεια εναντίον του ίδιου τους του εαυτού, καταλήγοντας να γίνουν αλκοολικοί, τοξικομανείς και γενικά μπορεί να αναπτύξουν το αίσθημα της αυτοτιμωρίας.

Ο Παρασιτικός τύπος

Τα άτομα αυτού του τύπου είναι ευαίσθητα και συχνά βάζουν ένα προστατευτικό κέλυφος γύρω τους για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής. Χαρακτηρίζονται από την τάση να εξαρτώνται από τους άλλους για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Αυτά τα άτομα συνήθως προσπαθούν να αποσπάσουν προσοχή και φροντίδα από τους γύρω τους ενώ συχνά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αναζητούν επιβεβαίωση για να νιώσουν καλά με τον εαυτό τους. Είναι επιρρεπείς σε φοβίες, άγχη, εμμονές και καταναγκασμούς, καθώς και σε γενικευμένο άγχος και αποστασιοποίηση.

Ο τύπος της Αποφυγής

Αυτά τα άτομα τείνουν να απομακρύνονται από καταστάσεις που τους προκαλούν άγχος ή φόβο. Συχνά επιλέγουν να μην αναλάβουν ευθύνες ή να μην συμμετάσχουν σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες, προκειμένου να αποφύγουν την αποτυχία. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να αναπτύξουν ψύχωση, καθώς υποχωρούν πλήρως στον εαυτό τους.

Ο Κοινωνικά Χρήσιμος τύπος

Ο τύπος αυτός, προσπαθεί να συμβάλλει θετικά στην κοινωνία και να βοηθά τους άλλους. Αυτά τα άτομα είναι συνήθως συνεργατικά, αλτρουιστικά και προσπαθούν να βρουν λύσεις που να ωφελούν τόσο τους ίδιους όσο και τους γύρω τους και δείχνουν ενδιαφέρον για το κοινό καλό και αναζητούν την αλληλεγγύη. Αυτοί οι άνθρωποι είναι κατά βάση υγιείς, με επαρκές κοινωνικό ενδιαφέρον και ενέργεια.

Οι κύριες διαφορές του Adler με τον Φρόυντ

Η ψυχολογία του 20ου αιώνα επηρεάστηκε βαθιά από τις θεωρίες αυτών των δύο προσωπικοτήτων και παρόλο που και οι δύο υπήρξαν αρχικά συνεργάτες, οι διαφορές στις απόψεις τους τους οδήγησαν να αναπτύξουν ξεχωριστές θεωρίες.

Η Ατομική Ψυχολογία του Adler διαφέρει από την ψυχανάλυση του Φρόυντ σε διάφορα σημεία. Αντί να επικεντρώνεται στις ασυνείδητες εσωτερικές συγκρούσεις και τις σεξουαλικές παρορμήσεις, η Ατομική Ψυχολογία δίνει έμφαση στο κοινωνικό περιβάλλον και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο Adler πίστευε ότι η προσωπικότητα διαμορφώνεται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με την κοινωνία και ότι η υγιής ανάπτυξη απαιτεί την καλλιέργεια του κοινωνικού ενδιαφέροντος και της συνεργασίας.

Οι βασικοί πυλώνες της θεωρίας του Adler

Οι βασικοί πυλώνες της θεωρίας του Φρόυντ

Γιατί θεωρείται ο Πατέρας της Ατομικής Ψυχολογίας;

Η σύγχρονη ψυχολογία έχει επηρεαστεί σημαντικά από τις θεωρίες του Alfred Adler, οι ιδέες του συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ψυχοδυναμικής προσέγγισης και στη διαμόρφωση πολλών πτυχών της ψυχοθεραπείας και της συμβουλευτικής.

Ο Adler ήταν από τους πρώτους που τόνισε τη σημασία των κοινωνικών σχέσεων και της αίσθησης του ανήκειν στην ανθρώπινη ψυχολογία. Ήταν αυτός που εισήγαγε την έννοια του “συμπλέγματος κατωτερότητας” και τον κρίσιμο ρόλο του στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Αυτές οι ιδέες ήταν καινοτόμες για την εποχή του και συνέβαλαν στη δημιουργία νέων προσεγγίσεων στην ψυχοθεραπεία, όπως η ατομική ψυχολογία, που εστιάζει σε ένα μοναδικό και προσωπικό τρόπο με τον οποίο κάθε άτομο αντιμετωπίζει τη ζωή του.

Αυτή η προτωποριακή προσέγγισή του στη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς του ατόμου έκανε τον Adler να θεωρείται ο πατέρας της Ατομικής Ψυχολογίας. Η θεωρία του τονίζει τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου και την αναγκαία ισορροπία μεταξύ προσωπικής φιλοδοξίας και κοινωνικής ευθύνης.