Η Ιαπωνία πρωτοπορεί στην ανοικτή πρόσβαση: Εθνικό σχέδιο για την ελεύθερη έρευνα

Η ιαπωνική κυβέρνηση προχωρά σε ένα σχέδιο για την ελεύθερη πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα. Τον Ιούνιο του 2024, το υπουργείο επιστήμης της Ιαπωνίας θα διαθέσει κονδύλια σε πανεπιστήμια για την ανάπτυξη της απαραίτητης υποδομής για την ελεύθερη πρόσβαση σε ερευνητικά έγγραφα σε εθνική κλίμακα. Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται μετά την ανακοίνωση του υπουργείου τον Φεβρουάριο ότι οι ερευνητές με κρατική χρηματοδότηση θα πρέπει να διαθέτουν ελεύθερα τις εργασίες τους σε ιδρυματικά αποθετήρια από τον Ιανουάριο του 2025.

Ο Kazuki Ide, μελετητής επιστημών υγείας και δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Osaka, δηλώνει ότι το σχέδιο θα βελτιώσει τη διάδοση των μελετών, θα υποστηρίξει τη δευτερογενή έρευνα και θα ενθαρρύνει τη συνεργασία.

Το 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν επίσης ότι όλη η έρευνα που χρηματοδοτείται από τους φορολογούμενους πρέπει να είναι ελεύθερα διαθέσιμη έως το 2026.

Όταν το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας (MEXT) ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο τη στροφή προς την Ανοικτή Διαδικτυακή Δημοσίευση, δεσμεύτηκε επίσης να διαθέσει 10 δισεκατομμύρια γιεν (κάτι λιγότερο από 60 εκατομμύρια ευρώ) για την τυποποίηση των ιδρυματικών αποθετηρίων. Αυτά τα αποθετήρια θα φιλοξενούν επιστημονικές εργασίες, τα δεδομένα τους και οποιοδήποτε άλλο υλικό σχετικό με τις εργασίες, δημιουργώντας ένα ενιαίο σύστημα για την ανοικτή πρόσβαση στην έρευνα.

Περισσότερα από 750 από τα περίπου 800 ιαπωνικά πανεπιστήμια διαθέτουν ήδη ιδρυματικά αποθετήρια, σύμφωνα με τον Shimasaki Seiichi, διευθυντή του Γραφείου για τους κύκλους πυρηνικών καυσίμων και τον παροπλισμό στο MEXT. Κάθε πανεπιστήμιο θα διαχειρίζεται το δικό του αποθετήριο χρησιμοποιώντας τυποποιημένο λογισμικό.

Η στρατηγική της Ιαπωνίας για την ανοικτή πρόσβαση επικεντρώνεται στην «πράσινη ανοικτή πρόσβαση», όπου οι συγγραφείς καθιστούν τις αποδεκτές από τους συγγραφείς εκδόσεις των εργασιών διαθέσιμες σε ψηφιακά αποθετήρια.

Η στροφή της Ιαπωνίας προς την ανοικτή πρόσβαση έρχεται καθώς η χώρα αντιμετωπίζει τη φθίνουσα διεθνή ερευνητική της θέση. Μια έκθεση του MEXT από τον περασμένο Οκτώβριο αποκάλυψε πτώση του μεριδίου της Ιαπωνίας στις 10 κορυφαίες εργασίες με τις περισσότερες παραπομπές από 6% σε 2%, κατατάσσοντάς την στη 13η θέση παγκοσμίως, παρά το γεγονός ότι είναι η 5η υψηλότερη σε ερευνητική παραγωγή.

Τον Μάρτιο, η Ιαπωνία δεσμεύτηκε να τριπλασιάσει τον αριθμό των κατόχων διδακτορικών τίτλων μέχρι το 2040, αφού μια άλλη έκθεση ανέδειξε τη μείωση των αποφοίτων διδακτορικών τίτλων, καθιστώντας την Ιαπωνία εξαίρεση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών.