Ο Ιβηρικός λύγκας ανέκαμψε και δεν είναι πλέον απειλούμενο είδος

Μετά από 20 χρόνια συνεχώς προσπαθειών διατήρησης του είδους, ο ιβηρικός λύγκας, μία από τις σπανιότερες άγριες γάτες στον κόσμο, βγήκε πλέον από τον κατάλογο των απειλούμενων ειδών. Αυτό το εντυπωσιακό αιλουροειδές, γνωστό για το χαρακτηριστικό “μούσι” του, και τα αυτιά με τις μαύρες τούφες. Με βάρος περίπου 30 κιλά και διπλάσιο μέγεθος από μια οικόσιτη γάτα, ο ιβηρικός λύγκας κατοικεί σε περιοχές της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της νότιας Γαλλίας.

Τι είναι ο λύγκας και ποια η διαφορά με την αγριόγατα και την οικόσιτη γάτα;

Λύγκας

• Είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος, με χαρακτηριστικά “γένια”, μαύρες τούφες στα αυτιά και κοντή ουρά.
• Ζει κυρίως σε δασικές περιοχές και είναι μοναχικός θηρευτής.
• Υπάρχουν διάφορα είδη λύγκων, όπως ο ευρασιατικός λύγκας και ο ιβηρικός λύγκας.

Αγριόγατα

• Μοιάζει περισσότερο με τη μεγάλη εκδοχή της οικόσιτης γάτας, με πιο στιβαρή κατασκευή.
• Έχει πιο έντονο και παχύ τρίχωμα και μεγαλύτερη ουρά με μαύρες ραβδώσεις.
• Ζει σε διάφορα περιβάλλοντα, από δάση έως βουνά.

Οικόσιτη γάτα

• Είναι μικρότερη και ποικίλλει σε χρώματα και σχέδια.
• Ζει κοντά στον άνθρωπο και έχει εξημερωθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια.
• Αν και μπορεί να κυνηγά, συχνά τρέφεται από τους ανθρώπους και ζει μέσα ή γύρω από σπίτια.

Αιτίες κινδύνου εξαφάινισης

Το 2002, αυτό το εντυπωσιακό είδος βρισκόταν στο χείλος της εξαφάνισης, με την Ισπανία να καταγράφει μόλις 94 άτομα πληθυσμό και την Πορτογαλία να γίνεται μάρτυρας της πλήρους εξαφάνισής του. Ο κύριος υπαίτιος αυτής της δραστικής μείωσης ήταν η εξάντληση της κύριας πηγής τροφής τους. Ως βασικό είδος και κορυφαίος θηρευτής, ο ιβηρικός λύγκας διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στον έλεγχο των τοπικών πληθυσμών θηραμάτων, όπως τα ελάφια, οι αλεπούδες και τα τρωκτικά, αποτρέποντας έτσι την υπερβόσκηση.

Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το αγαπημένο θήραμα του λύγκα – τα κουνέλια – υπέστησαν καταστροφικές απώλειες λόγω των γεωργικών επιπτώσεων και των κρουσμάτων νόσων που οδήγησαν σε υπερβολική μείωση του πληθυσμού τους. Καθώς μειώθηκε ο αριθμός των κουνελιών, μειώθηκε και ο πληθυσμός του λύγκα. Η λαθροθηρία και ο κατακερματισμός του φυσικού περιβάλλοντός τους από την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων επιδείνωσαν περαιτέρω τη μείωσή τους, με τους δρόμους υψηλής ταχύτητας να προκαλούν πολυάριθμους θανάτους λύγκων, 22 θάνατοι καταγράφηκαν μόνο το 2014.

Αντιμέτωποι με την επικείμενη εξαφάνιση, διάφορες οργανώσεις και φιλόζωοι στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Σε διάστημα δύο δεκαετιών, εφάρμοσαν προγράμματα αναπαραγωγής, έργα αποκατάστασης οικοτόπων και μέτρα προστασίας τόσο για τους λύγκες όσο και για τα κουνέλια. Οι προσπάθειες αυτές, που εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ιβηρική Χερσόνησο, επικεντρώθηκαν στην αναζωογόνηση των δασών και των βοσκοτόπων.

Το αποτέλεσμα; Μια σχεδόν εικοσαπλάσια αύξηση του πληθυσμού του ιβηρικού λύγκα. Μέχρι το 2023, μια απογραφή κατέγραψε πάνω από 2.000 ενήλικες και νεαρούς λύγκες, οδηγώντας στην επανακατάταξή τους ως “ελάχιστα ευάλωτα” από τον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της IUCN.

Πρόκειται για μια πραγματικά μνημειώδη επιτυχία, μια εκθετική αύξηση του αριθμού

– Craig Hilton-Taylor, επικεφαλής της μονάδας της IUCN

Τι είναι η IUCN

Η IUCN, ή Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (International Union for Conservation of Nature), είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός αφιερωμένος στη διατήρηση της φύσης και των φυσικών πόρων. Ιδρύθηκε το 1948 και είναι γνωστή για την επιστημονική της έρευνα και τις προσπάθειες διατήρησης που συντονίζει σε συνεργασία με κυβερνήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιστήμονες και άλλους φορείς.

Μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές της IUCN είναι η Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών (IUCN Red List of Threatened Species), η οποία καταγράφει την κατάσταση διατήρησης χιλιάδων ειδών φυτών και ζώων σε όλο τον κόσμο. Η λίστα αυτή χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και την καθοδήγηση των προσπαθειών διατήρησης.

Από το 2010, η WWF έχει οργανώσεο περισσότερες από 400 απελευθερώσεις λύγκων στη φύση σε όλη την Ισπανία και την Πορτογαλία. Επιπλέον, η προστατευόμενη έκταση γης για αυτές τις γάτες έχει επεκταθεί δραματικά από 173 τετραγωνικά μίλια σε 1.281.

Σε δελτίο τύπου, ο συντονιστής του προγράμματος LIFE Lynx-Connect Francisco Javier Salcedo Ortiz εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του σε όλους όσοι συνέβαλαν στην αποκατάσταση του λύγκα. “Το επίτευγμα αυτό αποτελεί απόδειξη της αφοσιωμένης συνεργασίας μεταξύ δημόσιων φορέων, επιστημονικών οργανισμών, ΜΚΟ, ιδιωτικών επιχειρήσεων και τοπικών κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ιδιοκτητών γης, των γεωργών, των θηροφυλάκων και των κυνηγών“, δήλωσε ο Ortiz.