Γιατί το 10% του πληθυσμού είναι αριστερόχειρες;

Η προτίμηση στη χρήση του ενός χεριού έναντι του άλλου, είναι μια συναρπαστική πτυχή της ανθρώπινης βιολογίας που επηρεάζει περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι αριστερόχειρες. Παρά τη σπανιότητα της αριστεροχειρίας, το φαινόμενο αυτό παρατηρείτε σε όλους τους πολιτισμούς και τις περιοχές, γεγονός που υποδηλώνει ένα βαθύτερο γενετικό υπόβαθρο που δεν έχει να κάνει με γεωγραφικούς παράγοντες.

Το γενετικό μοτίβο

Οι ερευνητές μελετούν εδώ και καιρό τις αιτίες που κρύβονται πίσω από το γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι αριστερόχειρες. Οι θεωρίες κυμαίνονται από τις γενετικές μεταλλάξεις έως τις λειτουργίες των ημισφαιρίων του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, η κυρίαρχη χρήση του αριστερού ημισφαιρίου για τη γλώσσα και τις λεπτές κινητικές δεξιότητες στους περισσότερους ανθρώπους θα μπορούσε να εξηγήσει την επικράτηση της δεξιόχειρας. Αντίθετα, μια σημαντική γενετική μελέτη το 2019 εντόπισε τέσσερις γενετικές περιοχές που σχετίζονται με την αριστεροχειρία, υποδηλώνοντας μια πιο σύνθετη αλληλεπίδραση πολλών γονιδίων.

Βιολογική ασυμμετρία και κοινωνικοί παράγοντες

Τα σώματά μας παρουσιάζουν φυσικές ασυμμετρίες -είτε στα μάτια, είτε στα αυτιά, είτε στα πόδια- οι οποίες μπορεί επίσης να επηρεάζουν το κυρίαρχο χέρι μας. Ο ίδιος ο εγκέφαλος χωρίζεται σε δύο ημισφαίρια, που ελέγχουν τις αντίθετες πλευρές του σώματος.

Οι κοινωνικές και πολιτιστικές πιέσεις έχουν ιστορικά ευνοήσει τους δεξιόχειρες. Τα καθημερινά εργαλεία και οι κοινόχρηστοι χώροι διαβίωσης έκαναν την κυριαρχία του δεξιού χεριού πιο πρακτική και επιθυμητή επί χιλιετίες. Αυτή η κοινωνική προσαρμογή μπορεί να έχει στρεβλώσει περαιτέρω τη φυσική κατανομή προς το δεξιό χέρι.

Πέρα από τη γενετική και τις κοινωνικές επιρροές, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως τα επίπεδα οιστρογόνων και η θέση γέννησης έχουν συνδεθεί με τις παραλλαγές στη διαφορετική κυρίαρχη χρήση του χεριού. Είναι ενδιαφέρον ότι οι αριστερόχειρες γονείς είναι πιο πιθανό να παράγουν αριστερόχειρα παιδιά, αν και τα δεξιόχειρα παιδιά εξακολουθούν να είναι πιο συνηθισμένα σε τέτοια ζευγάρια. Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να διερευνά τους αμέτρητους παράγοντες που συμβάλλουν στην διαφορετικότητα αυτή.

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους αριστερόχειρες

Τα αριστερόχειρα άτομα συχνά παρουσιάζουν μοναδικά πλεονεκτήματα, ιδίως στα ανταγωνιστικά αθλήματα. Σε περιβάλλοντα όπως το μπάσκετ ή η πυγμαχία, οι αριστερόχειρες μπορούν να αξιοποιήσουν τον ασυνήθιστο προσανατολισμό τους προς όφελός τους, δημιουργώντας απροσδόκητες προκλήσεις για τους κυρίως δεξιόχειρες αντιπάλους τους. Αυτό το στρατηγικό πλεονέκτημα οφείλεται στη διαφορετική γωνία και το διαφορετικό στυλ παιχνιδιού που οι δεξιόχειρες μπορεί να μην είναι τόσο συνηθισμένοι να αντιμετωπίζουν, επιτρέποντας στους αριστερόχειρες αθλητές να υπερέχουν και συχνά να εκπλήσσουν τους αντιπάλους τους με κινήσεις που δεν τις περιμένουν.

Ιστορικά, τα αριστερόχειρα άτομα αντιμετώπιζαν στιγματισμό και δεισιδαιμονίες, οι οποίες είχαν τις ρίζες τους σε πολιτιστικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις που θεωρούσαν την επιλογή αυτή αφύσικη ή κακοπροαίρετη. Σε πολλές κοινωνίες, το αριστερό χέρι συνδεόταν με το κακό και την ακαθαρσία, οδηγώντας στην πεποίθηση ότι όσοι προτιμούσαν το αριστερό τους χέρι ήταν κατά κάποιο τρόπο ηθικά ύποπτοι ή ακόμη και κυριευμένοι από κακόβουλες δυνάμεις.